بسم الله الرحمن الرحیم

عصر حضور معصومین صلوات الله علیهم اجمعین، مملو از اطلاعات تاریخی، کلامی، فقهی و … است که سرمنشاء تمامی باورهای اعتقادی و عملکردی مسلمانان است. دوره زمانی این تحقیق، حدود چهار قرن -تولد حضرت رسول اکرم (ص) (عام الفیل (53 سال قبل از هجرت)) تا سال 329 هجری (آغاز غیبت کبرای امام محمد مهدی عج)- در نظر گرفته شده است.

علاوه بر تأثیر وضعیت سیاسی بر نگارش منابع تاریخی عصر حضور، تنوع نگرش اندیشمندان و فقهای معاصر معصومین ع، بر شکل گیری باورهای گوناگون از گفتار و رفتار ایشان موثر بوده است. بر این اساس، بررسی و مداقه حداکثری جوانب حیات هر یک از معصومین ع از حیث حکومت­ها، جریان های فکری، فقهی و اخلاقی معاصر ایشان اهمیتی به سزا دارد. حاکمیت جامعه مسلمین که ذیل عنوان خلافت اسلامی صورت می پذیرفت، فراز و فرودهای بسیاری در محدوده تحقیق داشته، فرق و مذاهب کلامی و فقهی بسیاری در این دوره تأسیس یافته، گسترش و یا افول داشته اند.

مراحل شکل ­گیری، تثبیت و گسترش تمامی فرق و مذاهب اسلامی، بر پایه عقاید، فقه و گرایش ­های اخلاقی در پژوهش دیگری با عنوان «فرق و مذاهب اسلامی بر خط زمان» بررسی می­ شود. نتایج آن پژوهش، در شناخت و تحلیل وقایع تاریخی عصر حضور تأثیر به سزایی دارد.

در این پژوهش، دوره حیات هر یک از چهارده معصوم صلوات الله علیهم اجمعین، به صورت جداگانه محور مطالعه تاریخی کرونولوژیک (رویدادنگاری بر اساس زمان) قرار گرفته، هم­پوشانی پیدایش، تثبیت و گسترش جریان­های فکری، سیاسی و اجتماعی با زندگانی ایشان بررسی می شود. به دلیل تسهیل تطبیق وقایع تاریخی با این روش، بررسی تأثیر و تأثر هر یک از جریان­های مورد مطالعه بر یکدیگر میسر می­ گردد و امکان بازسازی قطعات نانوشته تاریخ حیات معصومین (ع) به استناد مستندات تاریخی، کلامی، فقهی و رجالی فراهم می آید.همچنین فهم برخی از تفاسیر، روایات و اوامر و نواهی ایشان، به دلیل بررسی بافت متنی در بافت موقعیتی آسان می ­شود.