بسم الله الرحمن الرحیم
آموزه بداء یکی از اختصاصات کلامی و وجوه تمایز شیعه امامیه از سایر مسلمین است. منشاء قرآنی باور به این آموزه از مواجهه عقیدتی و عملی پیامبر اکرم ص با یهود حکایت دارد. یهودیان معتقد به بسته بودن دست خداوند پس از خلقت در امور کائنات بودند اما پیامبر براساس آیات قرآن به بساطت دست الهی در امور عالم قائل بوده است.
امامان اهل بیت ع نیز با طرح معارف توحیدی و تأکید بر خروج عن الحدین (حد تعطیل و تشبیه) و طرح آموزه بداء، شیعیان را از افتادن به ورطه‌ی تعطیل نقش خداوند در عالم بازداشتند. آموزه بداء که مشابه نسخ در شرایع پیش از اسلام است، با استناد به آیات قرآن در میان شیعیان طرح و گسترش یافت. این عقیده دو نقش کاربردی عقیدتی و رفتاری برای باورمندان در پی دارد.
نقش کاربردی تصحیح اعتقاد توحیدی آموزه بداء از حیث تأکید بر فاعل مایشاء بودن مستمر خداوند در عالم هستی، عدم تغییر در علم الهی و شناخت تنوع قضا و قدر الهی قابل توجه است. نقش کاربردی باور به این آموزه در عملکرد انسان نیز ریشه در باور بر عدم حاکمیت جبر در عالم هستی و نقش قابل توجه عقاید و رفتار انسان در تغییر قضاء و قدر الهی است؛ به طوری که تصحیح عقاید و طی طریق هدایت و انجام اعمال صالح را در تغییر مقدرات الهی خویش مؤثر می بیند و بیشترین انگیزه را در خودسازی برای ترک عقاید باطل و اعمال ناپسند در انسان ایجاد می کند و موجب نقش آفرینی وی در امور دنیوی و اخروی می گردد.
